मनसुन पुनः सक्रिय : मुलुकभरि भारी वर्षा, बालीनालीमा कस्तो असर गर्छ ?
नेपालमा मनसुन पुनः सक्रिय हुने संकेत देखिएको छ, जसका कारण मङ्गलवारदेखि शनिवारसम्म विभिन्न स्थानमा उल्लेख्य वर्षा हुने सम्भावना रहेको मौसमविद्हरूले बताएका छन्।
जल तथा मौसम विज्ञान विभागका अनुसार, मनसुनको अवधि समाप्त हुन केही साता बाँकी भए पनि यसपालि सरदरभन्दा बढी वर्षा भइसकेको छ। नेपालमा मनसुन अवधिमा सरदर १,४७९.७ मिलिमिटर पानी पर्ने गर्दछ। यस वर्ष असोज ७ गतेसम्म नै १,५१२.१२ मिलिमिटर पानी परिसकेको छ।
नेपालबाट मनसुन प्रायः असोजको पहिलो सातामा बाहिरिने गर्छ। तर, केही विज्ञहरूले यस वर्ष मनसुन केही दिन लम्बिन सक्ने संकेत देखिएको बताएका छन्।
मनसुनको लम्बिने सम्भावना
विभागकी मौसमविद् विनु महर्जनका अनुसार, मनसुन कति दिन लम्बिन्छ भन्ने यकिन गर्न अहिले नै कठिन छ। कहिलेकाहीँ यही बेला माथिल्लो वायुमण्डलमा सिर्जना हुने पश्चिमी वायुको प्रणालीले मनसुनलाई थप सक्रिय बनाउन सक्छ।
पर्याप्त वर्षाका कारण यस वर्ष देशभर राम्रो धान रोपाइँ भएको छ। कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयका प्रवक्ता हरिबहादुर केसीका अनुसार, धान उत्पादनमा सकारात्मक संकेत देखिए पनि भण्डारण नभएसम्म उत्पादनबारे यकिन भन्न सकिन्न। सामान्य वर्षाले धान भित्र्याउने क्रममा समस्या नपर्ने भए पनि ठूलो वर्षाले भने बालीमा असर पुर्याउन सक्छ। हिउँदे तरकारी खेतीका लागि पनि लम्बिँदो वर्षाले समस्या निम्त्याउन सक्ने बताइएको छ।
मनसुन बाहिरिने प्रक्रिया
मनसुन भारतको राजस्थानतिरबाट बाहिरिन थाल्छ र त्यसको एक हप्तापछि नेपालबाट पनि बाहिरिन्छ। भारतमा सोमबारबाट मनसुन बाहिरिन थालेकोले नेपालमा पनि मनसुन लम्बिने संकेत मिलेको हो। मौसमविद् महर्जनका अनुसार, भारतबाट मनसुन बाहिरिने क्रम सुरु भइसकेको छ। नेपालमा पश्चिमबाट सुरु भई क्रमशः सुदूरपश्चिम, लुम्बिनी, गण्डकी हुँदै कोशीबाट बाहिरिने अनुमान गरिएको छ।
मनसुन समाप्त भएपछि दक्षिणपश्चिम दिशाबाट आउने अरब सागरको चक्रवात प्रणालीले पनि वर्षा गराउन सक्छ। यो प्रणालीका कारण ठूलो वर्षा हुन सक्ने विज्ञहरूले बताएका छन्।
मनसुनको अवधि
नेपालमा सामान्य अवस्थामा मनसुनको अवधि ११२ दिनको हुन्छ। सन् १९७९ मा सबैभन्दा छोटो ७३ दिनको मनसुन थियो, जुन २४ जुनमा भित्रिएर ४ सेप्टेम्बरमा बाहिरिएको थियो। सबैभन्दा लामो अवधिको मनसुन सन् २००८ मा देखिएको थियो, जुन १० जुनमा भित्रिएर १० अक्टोबरमा बाहिरिएको थियो।
यो वर्ष नेपालमा १० जुनमा मनसुन प्रवेश गरेको थियो। यस्तो स्थितिमा मनसुनको अवधि लम्बिँदा धान उत्पादन र हिउँदे खेतीमा कस्तो असर पर्छ भन्ने चासो बढेको छ। अबको केही दिनमा हुने मौसमको अवस्थाले यसबारे थप स्पष्ट पार्नेछ।
